W idealnym świecie magazyny nie byłyby potrzebne – towar harmonijnie przepływałby przez kolejne ogniwa łańcucha dostaw i zawsze znajdowałby się we właściwym miejscu i czasie. Oczywiście, taka wizja logistyki jest dziś dość abstrakcyjna i być może nigdy nie ziści się w praktyce. Nawet koncepcje typu Just in Time, oparte na zbliżonej idei, przewidują dla magazynów pewną rolę do odegrania – na wielu etapach łańcucha dostaw powstają przecież bufory (produkcyjne, wysyłkowe), które muszą być gdzieś czasowo składowane. Niezależnie więc, w jakim kierunku zwrócą się globalne tendencje w logistyce, pytanie o optymalny sposób składowania towarów zawsze pozostanie zasadne.
Sztuka kompromisu
Magazynowanie mimo, że nie przynosi wprost dodatkowej wartości dla klienta, jest rzecz jasna źródłem generowania kosztów. Najczęściej są to nakłady ponoszone na utrzymanie budynków i urządzeń do składowania (w tym podatki) oraz wypłaty wynagrodzeń dla pracowników.
Dodatkowo należy pamiętać, że nieumiejętne gospodarowanie przestrzenią magazynową, czyli brak stosownego zabezpieczenia dostępności powierzchni na wypadek wzrostu przepływów, może prowadzić do powstania dodatkowych kosztów (np. przez częściowy outsourcing usług składowania). Optymalizacja kosztów magazynowania sprowadzać się będzie zatem do dwóch podstawowych zadań:
Między wspomnianymi elementami najczęściej zachodzi korelacja ujemna – położenie większego nacisku na jeden z nich skutkować będzie obniżeniem efektu drugiego. Zjawisko to można zaobserwować w przypadku niemal wszystkich dostępnych obecnie technik składowania, co doskonale obrazuje poniższy schemat:
W czym wybierać?
Na powyższym schemacie zaobserwować możemy wyraźny podział na cztery zasadnicze grupy. Jak nietrudno zauważyć obszar niskiego wykorzystania powierzchni oraz niskiej wydajności obsługi procesów nie jest reprezentowany przez żadną z technik, co świadczy o tym, że skrajnie nieopłacalne sposoby składowania nie występują. Na przeciwnym biegunie znajdziemy odosobniony wyjątek w postaci Magazynów automatycznych. Wysokie wykorzystanie powierzchni oraz wysoka wydajność procesów może zostać osiągnięta tylko w wyniku poniesienia nieporównywalnie wyższych kosztów inwestycyjnych, co w wielu przypadkach nie jest uzasadnione ekonomicznie.
Grupa technik o relatywnie niskim wykorzystaniu powierzchni, ale o stosunkowo wysokiej wydajności procesów jest już zdecydowanie szersza:
Większość opisanych wyżej techniki składowania znajdzie zastosowanie przede wszystkim w stosunku do towarów charakteryzujących się wysokim poziomem rotacji, a także przy szerokim asortymencie utrzymywanych w małych ilościach (za wyjątkiem regałów przepływowych, które wymagają składowania w większej liczbie). Ze względu na liczne i częste operacje magazynowe, kluczowe jest umożliwienie ich wydajnej obsługi.
Wśród technik o wysokim wykorzystaniu powierzchni, Just in Time – ale jednocześnie dość niskiej wydajności procesów możemy natomiast wyróżnić:
Powyższe przykłady technik składowania pozwalają na maksymalne zagęszczenie składowanych towarów, co jednakże skutkuje ich gorszą dostępnością. Mogą okazać się użyteczne dla towarów wolno rotujących lub w procesach wymagających składowania gotowych jednostek wysyłkowych.
Werdykt końcowy
Zrozumienie charakterystyki poszczególnych technik składowania oraz ich ograniczeń jest podstawą w wyborze rozwiązania zapewniającego skuteczne wykorzystanie powierzchni magazynu. Powinien to być jednak zaledwie wstęp do szerokiej analityki, uwzględniającej specyfikę oferty asortymentowej (szerokość i głębokość asortymentu), właściwości fizyczne towarów (objętość, kształt), organizację przepływów magazynowych, a także koszty inwestycji.
Dopiero szczegółowa analiza wymienionych czynników pozwoli precyzyjnie odpowiedzieć na pytanie postawione w tytule artykułu. Należy bowiem mieć świadomość, że w praktyce nie istnieją w pełni uniwersalne rozwiązania, które można przyjąć za wzorcowe i zastosować w każdych warunkach. Do czynników wpływających na wybór techniki składowania są między innymi: asortyment, właściwości fizyczne towaru na magazynie, organizacja przepływów magazynowych, a przede wszystkim wysokość nakładów finansowych planowanych na inwestycję.
Smart Project S.K.A.
ul. Libelta 27/A3.1
61-707 Poznań
NIP: 7811878786
REGON: 302125920