Minione lata to okres efektywnego rozwoju pooli paletowych w Polsce. Przedsiębiorcy stają się coraz bardziej świadomi nielegalnych zjawisk, które mają miejsce podczas obrotu paletami pomiędzy nimi a dostawcami.

W tradycyjnym schemacie przedsiębiorca, jako początkowe ogniwo, kupuje certyfikowane palety, które dalej są wysyłane do odbiorcy. Następnie, zgodnie z ustalonymi zasadami, palety są rozliczane albo zwracane. Jednakże pomimo wielu zapisów umownych, które regulują obrót paletowy pomiędzy kontrahentami, zaczynają pojawiać się problemy. Brak ewidencjonowania pojedynczych palet czy celowe działania pracowników i kierowców zdarzają się stosunkowo często. Niestety, rynek paletowy w Polsce nie jest szczelny, co powoduje wprowadzenie do obiegu palet niskiej jakości, często nieoryginalnych i niespełniających wymogów. Według operatorów logistycznych ok. 20% oryginalnych palet nie wraca do właścicieli, ponieważ są one kradzione, niszczone lub podmieniane na bezwartościowe egzemplarze. Niektórzy przedsiębiorcy, aby uchronić się przed stratą, wliczają cenę palety do łącznego kosztu transportu.

Efektywność w zarządzaniu paletami

Biorąc pod uwagę wszelkie koszty związane z ruchem palet, coraz więcej przewoźników i firm produkcyjnych decyduje się na ich wynajem. System ten polega na obrocie jedynie tymi paletami, które są własnością przedsiębiorcy i kontrahentów podpisujących z nim umowę. Na jej podstawie do obiegu nie są wpuszczane obce palety. Zamknięty obieg to wygodne rozwiązanie, ponieważ palety można zamówić w każdej ilości, do dowolnego miejsca, na określony czas. Przed rozpoczęciem wysyłki są one sprawdzane pod kątem stanu technicznego oraz podlegają obróbce fitosanitarnej. Firmy wynajmujące bardzo często oferują również odbiór pustych palet z miejsca wysyłki towaru, dzięki czemu przewoźnik nie musi martwić się o ich zwrot czy przechowywanie. W zależności od firmy często wynajem certyfikowanych palet może okazać się tańszym rozwiązaniem niż ich zakup.

Lepsza własność czy outsourcing palet?

Idea wypożyczania palet nie jest jednak już czymś nowatorskim, ponieważ tego typu rozwiązania są dostępne w Polsce od ok. 15 lat. Przedsiębiorcy stali się bardziej świadomi kosztów, jakie ponoszą podczas samodzielnego obrotu paletami, dlatego coraz częściej decydują się na outsourcing tych usług. Dzięki temu redukuje się poziom zapasów palet, koszty administracji, odzyskania pustych palet od klientów oraz odpadają koszty zakupu i napraw palet. Firmy działające w zamkniętym poolu paletowym, oferujące wynajem palet, przejmują na siebie pełną odpowiedzialność i gwarantują ich jakość. Wykorzystanie outsourcingu paletowego gwarantuje efektywne ich użytkowanie, a ponadto przenosi obowiązek kontroli, segregacji czy recyklingu na firmę zewnętrzną.

Jednak każdy inwestor, który planuje zmienić system opakowań zbiorczych z otwartego na zamknięty, powinien mieć na uwadze, że proces kalkulacji korzyści ekonomicznych nie jest prosty ani szybki. Może on zająć nawet kilka miesięcy, głównie ze względu na to, że wiele firm nie potrafi określić zasadniczych, niezbędnych do takiej kalkulacji wartości. Przyczynami mogą być: brak systemu wspomagającego zarządzanie saldami paletowymi, niekompletność, niejednoznaczność, brak danych w systemie.

Istotny pojawiający się problem stanowi również brak osoby odpowiedzialnej za śledzenie procesu, jak i czasochłonne i skomplikowane prowadzenie dokumentacji, określającej miejsce pobytu palet. Firmy samodzielnie prowadzące gospodarkę paletową często mają problemy z określeniem bilansu rozliczenia palet z odbiorcami produktów, nie posiadają danych o wielkości własnego poolu paletowego oraz nie mają konkretnie określonego budżetu. Firma decydująca się na przejście na zamknięty pool paletowy może osiągnąć od kilku do nawet kilkunastu procent oszczędności. Wynik ten zależy od złożoności łańcucha dostaw klienta. Oznacza to, że rentowność inaczej wygląda w firmie borykającej się z problemami związanymi z jakością palet, a inaczej u klienta, którego podstawowym kłopotem są wysokie koszty odbioru pustych palet z punktów, do których dostarcza swoje produkty.

Sytuacja na rynku pooli paletowych

Potwierdzeniem korzyści związanych z wdrożeniem systemu pooli zamkniętych są badania przeprowadzone przez globalnego lidera w usługach wynajmu palet (palety niebieskie) i kontenerów – firmy CHEP. Podczas jej ponad 16-letniej działalności na polskim rynku, regularnie rozbudowywała sieć współpracujących z nim punktów dystrybucyjnych. W latach 2009–2015 zwiększyła się ona o ok. 263%. CHEP informuje również, że w polskim obrocie znajduje się ok. 20 mln należących do niego palet. Daje to 30-proc. udział w rynku FMCG i ok. 20-proc. udział w całym rynku palet. Palety podlegają inspekcji i naprawie w centrach serwisowych w Kampinosie, Radomiu, Świętochłowicach, Gądkach, Bydgoszczy, Niewiadowie i Wrocławiu. Warto podkreślić, iż Polska jest obecnie dla CHEP jednym z najszybciej rozwijających się rynków w Europie.

Oprócz tego przedsiębiorstwa podobne usługi w Polsce oferują również takie firmy, jak EP Serwis, Europal. Posiadają one mniejsze udziały w rynku pooli zamkniętych, jednak każda z nich może się czymś pochwalić. Spółka EP Serwis jako pierwsza w Polsce wprowadziła innowacyjną usługę poolu otwartego i od 20 lat wdraża rozwiązania proekologiczne. Z kolei Europal dysponuje największą siecią placówek na terenie całego kraju, co pozwala zapewnić ciągłość i terminowość dostaw. Dodatkowo wiodącą pozycję w Europie w obsłudze poolu paletowego w branży FMCG zajmuje LPR – La Palette Rouge Poland. Firma ta oferuje pełen outsourcing usług, zapewniając wysokiej jakości czerwone palety z ponad 100 magazynów w całej Europie. LPR dostarcza ponad 73 mln palet rocznie, zarządzając 20 tys. punktów odbioru w 13 krajach Europy Środkowej i Zachodniej. Firma LPR otrzymała również certyfikat PEFC, gwarantujący, iż ich palety produkowane są z drewna pochodzącego z lasów, w których prowadzona jest zrównoważona gospodarka.

Istnieją także rozwiązania oparte na wynajmie palet plastikowych, jak np. System Obrotu Paletami Plastikowymi (SOPP) firmy BECKER. Niewielka część polskich producentów korzysta również w swojej działalności eksportowej z plastikowych palet Svenska Returnsystem. Palety drewniane są trudniejsze w utrzymaniu i przechowywaniu, przez co wytrzymują do kilkunastu obiegów mniej niż plastikowe. Te z kolei są zdecydowanie lżejsze, odporne na korozję, wilgoć, insekty, a utrzymanie ich w czystości nie wymaga dezynsekcji. Cena zakupu plastikowych palet jest jednak wyższa.

Zamknięty pool paletowy stanowi rozsądne rozwiązanie dla firm borykających się z problemami pojawiającymi się podczas samodzielnego obrotu paletami w przedsiębiorstwach. W Polsce, jak i w Europie udział rynkowy firm zajmujących się outsourcingiem gospodarki paletowej stale rośnie. Korzystając z zamkniętego poolu paletowego, firmy uwalniają się od wysokich kosztów i czasochłonnego obowiązku zarządzania paletami, dzięki czemu mogą skupić się na podstawowej działalności operacyjnej w obrębie łańcucha dostaw. Jednak decyzja o wyborze konkretnego rozwiązania powinna być poparta szczegółowymi analizami kosztowymi, oceną ewentualnych wad i korzyści oraz akceptacją konkretnego wyboru przez partnerów handlowych. Podjęta decyzja powinna dostarczyć wzajemnych korzyści wszystkim uczestnikom obrotu paletowego.

_

Autor artykułu: Dominika Smarzyńska

Konsultant/Analityk Biznesowy w SMART Project